Student z robotem – Innowacyjna oferta praktyk studenckich UJ

You are currently viewing Student z robotem – Innowacyjna oferta praktyk studenckich UJ
  • Post published:2023-05-04

Instytut Spraw Publicznych UJ przygotował innowacyjną ofertę praktyk studenckich dedykowanych dla samorządów, w ramach których studenci za darmo będą automatyzować procesy w urzędach m.in. dzięki wykorzystaniu robotów cyfrowych. Wzrost jakości i szybkości obsługi mieszkańców z jednej strony a z drugiej wykrywanie nadużyć oraz obniżenie kosztów jednostki praktycznie od pierwszego dnia korzystania z robota, sprawia, że rozwiązaniem interesuje się coraz więcej urzędów. Do udziału w projekcie zaproszeni są przede wszystkim organy administracji państwowej (centralnej i samorządowej): urzędy gmin, miasta, powiaty, województwa wraz z jednostkami podległymi, szpitale i inne podmioty z obszaru ochrony zdrowia, organy nadzorcze, uczelnie wyższe, spółki komunalne oraz inne.

Praktyki studenckie

Praktyki studenckie są nieodzownym elementem programu studiów kierunków o profilu praktycznym. Studia o takim profilu zajęć służą zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych i kompetencji społecznych przydatnych na rynku pracy i są ściśle powiązane z praktycznym wykorzystaniem umiejętności i wyniesionej z zajęć wiedzy. Absolwenci tego profilu otrzymują wstępne przygotowanie do pracy w jakimś zawodzie bądź grupie zawodów. Kierunki o profilu ogólnoakademickim mają natomiast za zadanie przygotować studentów do samodzielnej pracy naukowej i z reguły nie wiążą się z koniecznością realizacji praktyk. Studia o profilu ogólnoakademickim są studiami powiązanymi z działalnością naukową danej uczelni, a absolwent otrzymuje wstępne przygotowanie do poprowadzenia kariery naukowej, co nie oznacza, że praktyki nie mogą być realizowane na kierunkach o takim profilu.

Stereotypowo praktyki są traktowane jako coś co trzeba odbyć, zaliczyć i zapomnieć. Praktykant natomiast kojarzony jest się z kimś, kto zaparza kawę, przynosi lub kseruje dokumenty. Pracodawca często nie ma czasu, aby taką osobę wdrażać w procesy zachodzące w organizacji, nawet jeżeli praktykant ma jakąś wiedzę teoretyczną. W efekcie praktyki nie do końca spełniają rolę do jakiej zostały stworzone: studenci  w praktyce nie uczą się niczego nowego, lub zdobywają bardzo ograniczone kompetencje, a organizacje przyjmujące praktykantów nie dostrzegają z tego tytułu prawie żadnych korzyści pomimo, że poświęcają praktykantom swój cenny czas. Uczelnie wyższe w Polsce są świadome takiego stanu rzeczy, jednakże ze względu na brak środków podejmują bardzo ograniczone działania mające zmienić ten stan rzeczy. Zazwyczaj próbują modyfikować programy studiów dostosowując je do potrzeb rynku pracy, ale rzadko zdarza się, że wprowadzają istotne zmiany w realizowanych programach praktyk, tak by dawały one korzyści zarówno studentom jak i organizacjom, w których prowadzone są praktyki. Przykładem takiego działania jest powołanie do życia w Instytucie Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego (ISP UJ) w 2023 roku Szkoły Modelowania i Robotycznej Automatyzacji Procesów, w ramach której studenci będą uczyli się modelowania architektury informacyjnej, modelowania procesów biznesowych oraz robotycznej automatyzacji procesów przy wykorzystaniu technologia RPA (Robotic Process Automation).

Misją Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego jest prowadzenie badań naukowych w zakresie funkcjonowania sfery publicznej, kształcenie menadżerów dla sektora publicznego i pozarządowego w Polsce. Zespół naukowy ISP prowadzi badania w obszarze zarządzania publicznego, funkcjonowania sfery publicznej w Polsce i Unii Europejskiej, jak również polityk publicznych – ich tworzenia, realizacji i wpływu na kształt sfery publicznej i życia społecznego w Polsce. Instytut prowadzi dwa kierunki studiów – Zarządzanie Publicznie i Zarządzanie Polityką Społeczną. Programy studiów są stale doskonalone i dostosowywane do potrzeb rynku pracy. Jedną z inicjatyw mającą służyć lepszemu przygotowaniu studentów było powołanie Szkoły Modelowania i Robotycznej Automatyzacji Procesów ISP (SMiRAP). W ramach tej inicjatywy opracowany został unikalny na skalę ogólnopolską program praktyk, których celem transfer wiedzy z zakresu modelowania i automatyzacji procesów do instytucji sektora finansów publicznych. Diagnozowane w ramach badań instytucji publicznych problemy wskazują na deficyt siły roboczej spowodowany błędnie skonfigurowanymi procesami i dużą liczbą ręcznych przetworzeń danych.  Stąd właśnie ten obszar został wybrany jako ten, w którym szczególnie ważnym jest wdrażanie cyfrowych rozwiązań wspomagających pracę administracji publicznej.

Studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego gotowi na praktyki

Transformacja cyfrowa i rosnąca liczba zadań realizowanych przez urzędy oraz nieustanne poszukiwanie oszczędności to konieczność w sferze publicznej. Właśnie dlatego wiele instytucji publicznych zastanawia się nad wykorzystaniem do takiej pracy robotów, które stają się cyfrowymi współpracownikami. Takie rozwiązania mogą działać na wielu systemach informatycznych w urzędach i wspierać realizację dowolnych zadań, które codziennie wykonują pracownicy. Roboty przejmują wiele żmudnych, powtarzalnych czynności, stając się realnym wsparciem pracowników i całej jednostki. Robot otwiera okna aplikacji, wpisuje dane, pobiera informacje z jednego systemu i wprowadza do innego, odbiera i wysyła maile, generuje dokumenty, przetwarza wnioski. Robot programowy może poprawić obsługę mieszkańców, podnieść efektywność pracy jednostki i obniżyć koszty, wykonując operacje, które dla ludzi są czasochłonne i żmudne, generujące wiele błędów ale konieczne do sprawnego świadczenia usług.

Szybkie tempo rozwoju technologii wpływa także na coraz większą elastyczność rynku pracy. W raporcie World Economic Forum z 2020 roku oszacowano, że zastąpienie części ludzkiej pracy algorytmami i maszynami doprowadzi do likwidacji 85 milionów miejsc pracy do 2025 roku. Jednak te same procesy doprowadzą do powstania 97 milionów nowych miejsc pracy1.

„Widząc konieczność transformacji cyfrowej w sektorze publicznym oraz duży potencjał na wykorzystanie technologii RPA w instytucjach tego sektora, zdecydowaliśmy się na wprowadzenie do oferty praktyk bezpośredniego transferu technologii z Uczelni do instytucji publicznych. Transfer ten realizowany będzie przez studentów przy ciągłym wsparciu i koordynacji pracowników dydaktycznych. W efekcie bez ponoszenia dodatkowych kosztów podmiot publiczny otrzyma rozwiązania cyfrowe z zakresu modelowania i robotycznej automatyzacji procesów do testowania i określenia ich przydatności w codziennej pracy. Na podstawie dostarczonych rozwiązań i transferowanej wiedzy instytucja osiągnie realne korzyści w postaci wzrostu efektywności pracy, udoskonalenia procesów i ich automatyzacji. Studenci natomiast zdobędą doświadczenie i poznają praktyczne aspekty funkcjonowania sfery publicznej”. – dr inż. Janusz Sasak, koordynator SMiRAP

Zaproponowana przez ISP UJ formułą innowacyjnych praktyk wychodzi naprzeciw wymaganiom stawianym przez trwającą transformację cyfrową i współczesny rynek pracy. Program praktyk oparty na koncepcji transferu wiedzy na temat automatyzacji procesów biznesowych i praktycznego wykorzystania technologii RPA jest pierwszym tego typu rozwiązaniem w Polsce. Jego celem jest dostarczenie instytucjom publicznym wiedzy i rozwiązań technologicznych umożliwiających modelowanie, optymalizacje i automatyzację przy jednoczesnym zapewnieniu studentom możliwości zdobycia praktycznego doświadczenia, tak by po ukończeniu studiów mogli samodzielnie realizować skomplikowane projekty w tym obszarze.

Program praktyk studenckich

Pierwszym elementem koncepcji praktyk opartych na transferze wiedzy było wprowadzenie do programu studiów przedmiotów z zakresu modelowania, optymalizacji i automatyzacji procesów. Wiedza teoretyczna zdobyta w ramach tych przedmiotów stanowi bazę transferu wiedzy, a jej opanowanie w stopniu dobrym lub bardzo dobrym pozwala na uczestnictwo w projekcie praktyk opartych na koncepcji transferu wiedzy.

W pierwszej fazie projektu praktyk studenci zgłaszają swoją chęć uczestnictwa w programie. Dla tych studentów organizowane są szkolenia przygotowujące ich do podjęcia pracy konsultanta w wybranym zakresie. Szkolenia będą obejmowały głównie praktyczne aspekty modelowania, usprawniania i automatyzacji procesów. Zdobyta wiedza może być zastosowana zarówno w sektorze prywatnym jak i publicznym, co pozwoli studentom w przyszłości podjąć pracę i realizować zadania z tego zakresu w dowolnej organizacji.

Zainteresowane przyjęciem studentów instytucje publiczne zgłaszają swój akces do projektu, a studenci wybierają instytucję, w której chcą realizować program praktyk. Każdy student objęty zostaje opieką pracownika naukowego biorącego udział w projekcie praktyk. Na spotkanie rozpoczynające praktykę z osobami odpowiedzialnymi za praktykę w instytucji przyjmującej razem ze studentem udaje się jego opiekun merytoryczny z Instytutu i wspólnie ustalają plan i zakres działań realizowanych w ramach praktyk. Student przez cały okres praktyk objęty jest wsparciem opiekuna, który rozwiązuje problemy, których student nie może rozwiązać samodzielnie.

Praktykę kończy spotkanie podsumowujące, na którym kadrze zarządzającej przyjmującą instytucją przedstawione zostanie sprawozdanie z prac. W ramach spotkania zostaną również formalnie przekazane opracowane przez studenta rozwiązania i licencje na wykorzystane do ich opracowania aplikacje. Spotkania podsumowujące, służyć będą zarówno doskonaleniu kolejnych edycji programu, jak też określeniu warunków dalszej współpracy w tym utrzymaniu i rozwojowi wdrożonych rozwiązań. W trakcie praktyk studenci dodatkowo mogą prowadzić badania naukowe na potrzeby własnych prac lub zlecone przez Instytut Spraw Publicznych.

Zgodnie z przyjęta koncepcją po zakończeniu prac instytucja przyjmująca studentów przez kolejne 2 miesiące testuje wdrożone rozwiązania. Na czas testowania rozwiązań partnerzy technologiczni dostarczają bezpłatnie licencje na zastosowane w rozwiązaniu aplikacje. Stworzone w trakcie pracy rozwiązania chronione są prawem autorskim studenta, z założeniem, że prawa majątkowe wytworzonych rozwiązań zostają przekazane instytucji przyjmującej studenta. Instytucja będzie miała prawo zarówno do wykorzystywania wytworzonych rozwiązań, jak również ich modyfikacji i doskonalenia. Modyfikacje i doskonalenia mogą być wykonywane samodzielnie przez instytucje przyjmujące studentów lub zlecane kolejnym studentom przyjmowanym na praktyki. Partnerzy technologiczni projektu dostarczają na okres trwania praktyki i testów rozwiązań bezpłatne licencje na potrzebne narzędzia informatyczne. Dostęp do bezpłatnych licencji przysługuje każdej instytucji publicznej tylko i wyłącznie przy pierwszym przyjęciu studentów i przyznawane są na okres nie dłuższy niż 4 miesiące – dwa miesiące pracy studenta plus dwa miesiące na testowanie i weryfikację przydatności opracowanych rozwiązań. Na obecnym etapie partnerami technologicznymi projektu są First Byte  – dostawca technologii RPA Wizlink® oraz BOC dostawca oprogramowania Adonis. Instytut stara się pozyskać kolejnych dostawców technologii które mogłyby być wdrażane w ramach transferu wiedzy i technologii z Uczelni do sektora publicznego. Dla właściwego doboru oferowanej technologii i wyboru studentów o niezbędnych kompetencjach instytucje zgłaszające swój akces do projektu określają potencjalny zakres prac oraz liczbę jednocześnie przyjmowanych studentów.

Korzyści dla przyjmującego

Na rozwiązania z zakresu modelowania i optymalizacji procesów składają się wykonane w notacji BPMN sparametryzowane modele procesów, ich symulacje i porównania oraz zastosowana technologia informatyczna. Obecnie w ramach projektu wykorzystywane są rozwiązania dostarczone przez firmę BOC Information Technologies Consulting. W przyszłości o ile Instytut pozyska kolejnych partnerów technologicznych w tym zakresie możliwym będzie użycie innych technologii. Wartością dodaną wynikającą z zastosowania standardu BPMN jest możliwość wykorzystania rozwiązań jako modeli do tworzenia workflow w darmowych silnikach, przez co obniża się koszty wdrażania rozwiązań cyfrowych w zakresie zarządzania procesowego.

Na typowe rozwiązania z zakresu robotycznej automatyzacji procesów składają się dwa komponenty: technologia oraz scenariusz (kroki/czynności) dla robota. Zainteresowane podmioty uzyskują te komponenty bez ponoszenia kosztów na okres do 4 miesięcy. Z reguły inwestycja w robota zwraca się po kilku miesiącach, co oznacza, że po tym czasie robot zarabia na siebie generując przychód albo ograniczając wydatki podmiotu. Dobrze określony zakres prac przewidzianych do realizacji w ramach praktyk pozwoli na osiągnięcie korzyści o wartości komercyjnego wdrożenia przed ukończeniem darmowego okresu użytkowania. Trudno wskazać na tynku rozwiązania wdrożeniowe i technologie, które tak szeroko mogłyby przynosić takie korzyści.

„Jednostki administracji publicznej co do zasady realizują podobne zadania. Z drugiej strony, aby te zadania realizować korzystają z różnych narzędzi. Przykładowo w średniej wielkości urzędzie miasta, pracownicy korzystają na co dzień z kilku lub nawet kilkunastu różnych aplikacji: EZD, finansowo-księgowe, odpady, windykacja, obsługa mieszkańców, zarządzanie energią itp. Z reguły te aplikacje nie są ze sobą zintegrowane, co powoduje konieczność ręcznego przenoszenia danych pomiędzy nimi. Przy wykorzystaniu robotów można w ekspresowym tempie to zmienić i co najważniejsze z korzyścią dla pracownika, jednostki oraz przede wszystkich mieszkańca!” –
Michał Wawiórko, prezes zarządu First Byte (właściciela marki i narzędzia Wizlink®)

Innowacyjne podejście do praktyk studenckich na Uniwersytecie Jagiellońskim ma wiele zalet i korzyści dla wszystkich stron. Studenci zyskują możliwość zdobycia praktycznego doświadczenia w swojej dziedzinie specjalizacji i szansę na nawiązanie kontaktów w branży. Urzędy natomiast pozyskują specjalistyczną wiedzę i umiejętności, które są im potrzebne do automatyzacji swojej działalności, a także dostęp do darmowych licencji zarówno z zakresu modelowania i optymalizacji procesów jak również robotycznej automatyzacji procesów.

Do udziału w projekcie zaproszeni są przede wszystkim organy administracji państwowej (centralnej i samorządowej): urzędy gmin, miasta, powiaty, województwa wraz z jednostkami podległymi, szpitale i inne podmioty z obszaru ochrony zdrowia, organy nadzorcze, uczelnie wyższe, spółki komunalne oraz inne.

Szczegóły dostępne na stronie isp.uj.edu.pl
lub u Koordynator SMiRPA
dr inż. Janusza Sasak
Email: Janusz.sasak@uj.edu.pl
Telefon: 535 535 762

1„The Future of Jobs Report 2020” World Economic Forum